Optymalnym sposobem na doświetlenie pomieszczeń w budynkach inwentarskich są prawidłowo zaprojektowane okna w budynku. Należy zwrócić uwagę na rozmieszczenie okien, powierzchnię szklenia oraz możliwość skutecznej wentylacji za ich pomocą.
Od lat toczy się dyskusja, czy zwierzętom wystarczy sztuczne oświetlenie, czy też powinny mieć zapewnioną odpowiednią dawkę światła słonecznego, zdania wśród hodowców są podzielone na ten temat. Istnieje opinia, że światło naturalne ma znaczący wpływ na organizmy żywe, pobudza u zwierząt przemianę materii, zwiększając przyswajanie pokarmu, co proporcjonalnie zwiększa wydajność trzody. W związku z tym okna w obiektach inwentarskich mają duże znaczenie dla hodowcy. Aby jednak okna spełniały swoje zadania dostarczania odpowiedniej ilości światła słonecznego, należy pewne warunki wziąć pod uwagę już na etapie projektowania budynku: usytuowanie obiektu wobec stron świata, liczbę okien, ich wielkość oraz kształt, jak również jakość szyb (o odpowiednim współczynniku U), otoczenie budynku, między innymi oddalenie od innych obiektów.
Etap projektu
Już na etapie projektowania należ wziąć pod uwagę oś budynku – powinna być usytuowana w kierunku północ- południe, co zapewnia odpowiednią ekspozycję okien: wschodnią i zachodnią, co pomoże uniknąć w sezonie letnim przegrzewania pomieszczeń, i powstawania niekorzystnego mikroklimatu. Zasada ta nie dotyczy małych gospodarstw i budynków przeznaczonych do małej liczby zwierząt, w takim przypadku okna powinno się raczej umieszczać w ścianie południowej.
Należy tu zaznaczyć że ilość światła dostarczanego do budynku ma ogromne znaczenie, znane są skrajne sytuacje, kiedy brudne okna spowodowały utratę płodu przez lochę.
Na etapie projektowania powinno się uwzględnić następujące warunki:
oświetlenie naturalne, dostarczane dzięki otworom okiennym, określa stosunek wartości oszklonej powierzchni ścian do powierzchni podłogi pomieszczenia, oświetlenie sztuczne ma odpowiadać wartości światła naturalnego, co oznacza, że między 9 a 17 należy stosować oświetlenie imitujące światło dzienne, następnie okresy ściemnienia, odpowiadające godzin świtu i zmierzchu, a 1/3 doby to całkowita ciemność.
Stopień oświetlenia a gatunek zwierząt
Poziom sztucznego i naturalnego oświetlenia należy uzależnić od rodzaju budynku inwentarskiego i gatunku zwierząt w nim chowanych. Bydło, konie lub drób wymagają różnych ilości światła, i co z tym związane różnego rozmieszczenia i zastosowania okien inwentarskich.
Jeśli chodzi o drób, światło ma bardzo duży wpływ na wzrost i rozwój, jak również na nośność jaj i zdolność wylęgową. Jednak nie ma większego znaczenia czy jest to światło naturalne czy też sztuczne oświetlenie. W praktyce stosuje się dwa rozwiązania: chów przy całkowicie sztucznym oświetleniu (ok. 20 lux), lub okna inwentarskie umieszczone w sposób gwarantujący równomierne naświetlenie.
W przypadku chowu świń, znaczenie ma gatunek oraz przeznaczenie chowu. Sztuczne oświetlenie stosuje się częściej w chowie tucznym, jednak system bezokienny powoduje ogromną wrażliwość zwierząt na światło słoneczne, a to może powodować przeszkodę w przypadku przewozu zwierząt. Prawidłowe oświetlenie, jeśli chodzi o chów świń, to od 40 lux światła sztucznego, zapewnia zwierzętom odpowiednią orientację wzrokową.
Szczegółowa dyrektywa, min. Dyrektywa 80/778EEC normuje wielkość okien w budynkach inwentarskich, a stosunek powierzchni oszklonej do powierzchni podłogi wynosi od 1:10 do 1:15. W praktyce oznacza to że na 1 m² szyby powinno przypadać około 10-15 m² podłogi.
Poszczególne gatunki zwierząt mają określone wartości:
-
konie robocze 1:15
-
klacze ze źrebiętami 1:10
-
krowy mleczne 1:12
-
w cielętnikach 1:16
-
chlewnie dla loch z prosiętami 1:15
-
tuczarnie 1:20
-
owczarnie 1:25
-
kurniki 1:8
Wytyczne te mogą się zmienić przy szkleniu pojedynczą szybą, w takim przypadku można zmniejszyć powierzchnię oszkloną o 20%, przy szkle rozproszonym nawet o 50%.
Należy jednak pamiętać aby każdorazowo rozpatrywać sytuację indywidualnie, bowiem ilość światła wpadającego do budynku może być ograniczona przez stojące nieopodal inne budynki, lub też w budynku może być duże zapylenie, które zmusza do zwiększenia ilości okien.
Rozmieszczenie okien
Okna w ścianach bocznych i szczytowych rozmieszczamy równomiernie, zachowując odstęp maks. 2,5 m. Odległość od parapetu do podłogi powinna zaś wynosić min. 1,1 m (to jednak zależy w szczególności od rodzaju inwentarza). Okna należy zamontować na takiej wysokości oraz w taki sposób, który pozwoli uniknąć niekorzystnych dla inwentarza i obsługi przeciągów oraz zminimalizuje ryzyko powstania uszkodzeń mechanicznych. Powinny być ponadto przystosowane do uchylania, co umożliwia naturalną wentylację pomieszczeń.
Wentylacja a okna inwentarskie
Aby zachować odpowiednią wentylację w budynku, dobrze dobrany system okienny może zastąpić sztuczną wentylację, a przy wymuszonej wentylacji wspomoże jej działanie. Należy wybrać okna uchylne, najlepiej o kilku stopniach uchylania, i jeśli wymaga tego rodzaj budynku zsynchronizować z systemem świetlików kalenicowych.
Materiały
Panują sprzeczne opinie na temat PCV, niektórzy producenci podkreślają uniwersalność, inni kwestionują jego obecność w chlewniach czy oborach, szczególnie w środowisku agresywnym. Najlepszym rozwiązaniem są tworzywa sztuczne wzbogacone włóknem szklanym lub poliwęglan.
Nie podlega dyskusji obecność elementów metalowych w konstrukcjach gospodarskich, ze względu na możliwość korozji, nie stosuje się go w systemach okien inwentarskich.
Z tego powodu błędem jest stosowanie okien dedykowanych do budynków mieszkalnych, bowiem zawiasy, metalowe wzmocnienia, rygle szybko ulegną korozji.
Podwójna zespolona szyba zmniejszy ryzyko uszkodzeń, a także pomoże w utrzymaniu odpowiedniej temperatury w pomieszczeniach.
Ważne, aby samo okno z szybą można było łatwo zdemontować, w razie ewentualnych uszkodzeń szyby lub dla ułatwienia mycia.
Warto zastosować elementy dodatkowe tworzące z oknem kompletny system, jak parapety odprowadzające wodę lub moskitiery, zapewniające zwierzętom i obsłudze komfort podczas wentylowania pomieszczeń.
| KONTAKT |
|