Pozyskiwanie darmowej energii ze słońca staje się coraz powszechniejsze. Systemy fotowoltaiczne są już w Polsce wykorzystywane nie tylko do produkcji prądu na użytek własny, ale także jako narzędzia służące konkretnemu zarobkowaniu. Do powyższego celu tworzy się farmy fotowoltaiczne, które są instalacjami opartymi o konstrukcje wbijane w ziemię. A jakie wymagania dotyczą tej ziemi?
Farma fotowoltaiczna to duża, ekologiczna elektrownia posadowiona na gruncie. Najczęściej buduje się farmy o wielkości od 0,5 MWp do 5 MWp. Takie elektrownie są bowiem najbardziej opłacalne przy uwzględnieniu kosztów inwestycji w stosunku do stopy zwrotu i czasu. Przykładowa farma fotowoltaiczna o mocy 1 MWp jest w stanie wyprodukować w ciągu roku około 950 – 1100 MWh energii. Przy czym należy pamiętać, że konkretna ilość uzysków warunkowana jest lokalizacją instalacji, jej konfiguracją i warunkami atmosferycznymi. Niebagatelne znaczenie dla produktywności modułów ma prawidłowy wybór działki, na której farma zostanie zbudowana.
Wielkość działki pod farmę fotowoltaiczną
Przyjmuje się, że pod budowę farmy fotowoltaicznej o mocy 1 MWp potrzebny jest teren o powierzchni około 2 ha. Należy jednak uwzględniać zmienność wielkości terenu w stosunku do posadowienia na nim farm o takich samych mocach. Jest to dyktowane rodzajem modułów, jakie mają zostać zainstalowane, a także kątem ich nachylenia względem powierzchni terenu.
Ukształtowanie powierzchni i usytuowanie farmy względem kierunków świata
Działka pod farmę fotowoltaiczną powinna być możliwie jak najbardziej nasłoneczniona. Tereny znajdujące się na skraju lasów czy położone po północnej stronie wzgórz są nieodpowiednie i nie należy ich wybierać pod tego typu inwestycje.
Najlepiej jeśli obszar pod ekologiczną elektrownię ma płaską powierzchnię. Wtedy docieranie promieni słonecznych jest równomierne, co wpływa korzystnie na pracę modułów. Moduły należy eksponować w kierunku południowym, unikając narażania ich na jakiekolwiek zacienienia.
Lokalizacja terenów, na których możliwa jest budowa farm fotowoltaicznych
W związku z faktem, że farmy fotowoltaiczne zajmują znaczne powierzchnie, lokalizuje się je poza granicami administracyjnymi miast. Przed zakupem działki pod taką inwestycję konieczne jest sprawdzenie zapisów znajdujących się w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). Jeśli dany teren objęto MPZP, realizacja inwestycji musi być zgodna z jego założeniami.
Należy tu jednak wskazać, że w Polsce zdecydowana większość obszarów nie posiada planu zagospodarowania przestrzennego. W takiej sytuacji inwestycję celu publicznego (a za taką uważa się instalacje OZE w tym także farmy fotowoltaiczne) można zlokalizować na podstawie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
Pozostałe wymagania lokalizacyjne działki pod farmę fotowoltaiczną
Działka pod budowę farmy fotowoltaicznej powinna być zlokalizowana w pobliżu sieci średniego napięcia. Jest to istotna kwestia dla zawarcia umowy przyłączeniowej. Przyjmuje się tu odległość do 200 m od sieci energetycznej. Większe oddalenie nieruchomości może skutkować odmową przyłączenia lub bardzo wygórowanymi kosztami związanymi z rozbudową sieci.
Ponadto teren pod budowę farmy powinien posiadać dostęp do utwardzonej drogi oraz winien być położony w odpowiednim oddaleniu od granicy pasa drogowego. Owo oddalenie dyktowane jest kategorią drogi publicznej (powiatowa, wojewódzka itd.) oraz rodzajem terenu (zabudowany lub niezabudowany).
Choć przepisy nie określają jednoznacznie oddalenia farm fotowoltaicznych od budynków mieszkalnych, to ze względu na głośno pracujący inwerter instalację warto odsunąć od domu o około 100 m.
Farma fotowoltaiczna na terenach rolniczych
Zlokalizowanie farmy fotowoltaicznej na terenach rolniczych to dobre i często spotykane rozwiązanie. Jednak i w tym przypadku przed wyborem działki należy zachować ostrożność. Tego typu inwestycje można realizować jedynie na gruntach słabych (nieużytkach rolnych). Gleba powinna być klasy IV lub gorszej. Niedostosowanie się do powyższego wymogu będzie skutkowało koniecznością odrolnienia terenu (wyłączenia go spod produkcji rolnej). A jest to długi i stosunkowo uciążliwy proces.
W celu przyłączenia farmy do sieci energetycznej konieczne jest też okazanie się tytułem prawnym do nieruchomości, na której realizowana jest inwestycja. Dopuszczalne jest przy tym zarówno bycie właścicielem gruntu, jak i jego dzierżawcą. Przy dzierżawach bardzo ważne jest poprawne konstruowanie zawieranych umów, bo to czynnik mający ogromne znaczenie w późniejszym użytkowaniu terenu.
Farma fotowoltaiczna na obszarze objętym ustawą o ochronie przyrody lub zabytków
To kolejny ważny aspekt, który koniecznie należy zweryfikować przed podjęciem decyzji o zakupie działki pod farmę fotowoltaiczną. W wielu przypadkach na terenach o walorach przyrodniczych lub zabytkowych realizacja inwestycji związanej z instalacją solarną jest w ogóle niemożliwa. W pozostałych zaś może wiązać się z licznymi utrudnieniami, m.in. z koniecznością uzyskania decyzji środowiskowej. Taka decyzja przeważnie nie jest wymagana, jeżeli inwestycję zlokalizuje się poza obszarem chronionym.
Ciekawostka – farma na trackerach
Trackery to układy regulacji nadążnej, pozwalające na najkorzystniejsze ukierunkowywanie paneli fotowoltaicznych w stosunku do słońca. Rozwiązanie pozwala na zwiększenie uzysków nawet o 30%, ale niestety jest drogie. W Polsce raczej się go nie wykorzystuje. Przeczytaj więcej na temat farm fotowoltaicznych.